Bij mensen die gedurende langere tijd in aanraking komen met grensoverschrijdend gedrag, gebeurt er iets vreemds. Er ontstaat een vorm van gewenning, waarbij de grenzen van het toelaatbare ongemerkt lijken te verschuiven. Hoe langer de bestaande relatie, hoe sterker dit verschijnsel zich voor lijkt te doen.
Wanneer tijdens een training het onderwerp verschuivende grenzen aan bod komt, wordt er vaak wat lacherig gereageerd. “Als we overal op gaan letten kunnen we ons werk niet meer doen”, is het antwoord. Helaas hoor ik na al die jaren ook nog steeds van medewerkers en zelfs van leidinggevenden dat het er nu eenmaal bij hoort. “De mensen die wij begeleiden, hebben om verschillende redenen nu eenmaal moeite met het (h)erkennen van grenzen”.
Natuurlijk hebben deze mensen een punt. Grensoverschrijdend gedrag zal om verschillende redenen soms maar in beperkte mate te beïnvloeden zijn. Maar betekent dit dan dat medewerkers de grenzen van het toelaatbare maar moeten opschuiven?
Goed zorgen voor en begeleiden van de ander, dat is onze kwaliteit. Hoe goed zijn we echter in het bewaken van het eigen welbevinden?
Bij zorg- en onderwijsmedewerkers is het zorgen voor en het begeleiden van de ander hun grootste kwaliteit. Dit is waarom ze het vak uitoefenen. Daadwerkelijk iets kunnen betekenen voor de ander vanuit betrokkenheid en empathie. Altijd net dat stapje extra om er toch een goede dag van te maken. “Wij zijn pas content als u het bent”, is het motto. Waar medewerkers vaak minder goed in zijn, is het bevorderen van hun eigen welbevinden door duidelijke grenzen te stellen in wat zij toelaatbaar vinden. Onder druk van de organisatie of een bestaande teamcultuur buigen medewerkers al snel mee in de bestaande verwachtingen. Later, en soms te laat, komt de bewustwording dat ze langere tijd ver over de eigen grenzen zijn gegaan. Uit ervaring is gebleken dat het verzuim van medewerkers en het verloop in teams die te maken hebben met grensoverschrijdend gedrag, vele keren groter is dan op plaatsen waar dit minder voorkomt. Maar ja wat doe je er aan?
We moeten een situatie creëren, waarin het welbevinden van de medewerker dezelfde waarde heeft als dat van de cliënt.
Het is een bekend cliché, maar eigenlijk kun je pas goed voor de ander zorgen wanneer je eerst goed voor jezelf zorgt. Wanneer in het vliegtuig de mondkapjes naar beneden komen, zet je deze eerst bij jezelf op en dan pas bij de ander. Het lijkt op dat moment heel egocentrisch om in de eerste plaats aan jezelf te denken, maar dit is absoluut de juiste keuze. Als jij veilig bent, kun je dit vervolgens ook de ander bieden. Eigenlijk werkt het bij grensoverschrijdend gedrag hetzelfde. Natuurlijk willen we de ander helpen, maar dat kan alleen wanneer de voorwaarden, kaders en grenzen volkomen helder zijn.
Hoe helder ben jij eigenlijk in het stellen van grenzen?
Marco Dijkgraaf
Weten jouw medewerkers hoe te handelen bij grensoverschrijdend gedrag?
Als bevlogen trainer en expert op het gebied van grensoverschrijdend gedrag begeleid ik al 15 jaar managers, teamleiders en medewerkers in zorg en onderwijs in het effectief omgaan met ongewenst gedrag en agressie. Met als resultaat een professionelere organisatie, en medewerkers met meer plezier en tevredenheid werken.